بی شک یکی از پرکاربردترین مفاهیم برای تجار و بازرگانان در حوزه تجارت بین الملل، اینکوترمز است. چرا که بخش مهمی از قراردادهای تجاری آنان را تحت تاثیر قرار می دهد و به همین دلیل است که تسلط بر اینکوترمز و آگاهی از آخرین تغییرات آن یکی از چالش های جدی کسب و کار در سطح بین المللی محسوب می شود.
اتاق بازرگانی بین المللی از بدو فعالیت خود به این نکته پی برد که بیشتر اختلافات بازرگانی در سطح بین المللی، به دلیل مشخص نبودن تعهدات و وظایف طرفین است . فی المثل گاهی خریدار انتظار داشت که فروشنده حداکثر مسئولیت در رساندن کالا به ترمینال بندری یا جاده‌ای، انجام تشریفات گمرکی درمبداء و حتی پرداخت هزینه ها مقصد را برعهده گیرد و این در حالی بود که موارد مورد اختلاف در هنگام انعقاد قرارداد مسکوت باقی مانده بودند. به همین خاطر برای تجار و بازرگانان لازم است تا بر عرفهای تجاری ملی و فراملی تسلط داشته باشند تا از بروز اختلاف های آتی یا زیان های احتمالی جلوگیری کنند واتاق بازرگانی بین‌المللی با تجمیع عرف های تجاری بین‌المللی، “اینکوترمز” را به وجود آورد و آخرین نسخه آن از روز اول ژانویه۲۰۲۰ اجرایی خواهد شد و به همین مناسبت لازم دیدیم تا تفاوت های اینکوترمز ۲۰۱۰ و ۲۰۲۰ را طی چند پست مطرح کنیم:
تغییر DAT به DPU
در اینکوترمز ۲۰۱۰ DAT یا Delivered at Terminal بدین معنا بود که که بار، بعد از تخلیه در ترمینال مقصد، تحویل‌داده‌شده محسوب می شد. اما با این تغییر در واقع اجازه تحویل در محیط های خارج از ترمینال داده شده است، به همین دلیل نیز تمامی اشارات به ترمینال حذف شده است و ترم DPU یا Delivered at Place Unloaded جایگزین آن شده است.
تغییر بیمه در CIP و CIF
اینکوترم Carriage and Insurance paid to با این تعریف ارائه میشود که فروشنده محموله را به حمل‌کننده تحویل میدهد و سپس هزینه بیمه و حمل به مقصد موردنظر را پرداخت میکند. از طرف دیگر CIF فرق چندانی با CIP ندارد و تنها تفاوت CIF این است که از این اینکوترم فقط برای حمل و نقل دریایی می‌توان استفاده کرد ونقطه تحویل، عرشه کشتی و مقصد نهایی باید یک بندر ذکر شود. براساس اینکوترم ۲۰۱۰ فروشنده موظف به تهیه بیمه برای خریدار بود. حق بیمه در نظر گرفته شده طبق ماده C (Institute of Cargo Clauses) تعریف میگردد که حداقل تعهدات بیمه‌ای مدنظر میگردد. در اینکوترمز ۲۰۲۰، CIF همچنان همان ملزومات بیمه سال ۲۰۱۰ را دارا می‌باشد، ولی CIP بیمه اجباری را به مادهA (Institute of Cargo Clauses) افزایش داده است که حداکثر تعهدات را شامل میشود. استدلال پشت این تغییر این است که CIF عموما برای بازرگانی بالک(مواد خام، معدنی و…) مورد استفاده قرار می‌گیرد و CIP، یک اینکوترم چندوجهی است که عموما برای حمل محصولات تولیدی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
روشن ساختن هزینه‌های گمرکی و ترخیص
جزئیات مرتبط با نحوه تقسیم هزینه‌ها میان فروشنده و خریدار از نظم و ترتیب مضاعفی نسبت به قبل مطرح شده‌اند. دربندهای A9 / B9 اینکوترمها مسئولیت پرداخت ذکر شده است .این امر با هدف پاسخ به بازخورد‌های بازرگانانی صورت گرفت که می‌گفتند به دلیل وجود ابهام، اشکالات متعددی در حوزه تخصیص هزینه‌ها به وجود آمده است. درواقع اینکوترمز۲۰۲۰ به طور اخص توضیح میدهد که هزینه‌ها و تشریفات گمرکی یا ترخیص کالا برعهده کدام یک از متعاقدین است. نوآوری دیگر هم اضافه شدن امکان ترخیص کالا در پروسه انتقال کالا به مقصد است و ریسکهای این امر برعهده شخصی است که ریسک تا مقصد را بر ذمه خویش میبیند.قانون کلی این است که فروشنده مسئول تمامی هزینه‌هایی است که پیش از تحویل به وجود می‌آید، و خریدار مسئول هزینه‌های فراتر از آن (پس از تحویل) می‌باشد.
بارنامه
اینکوترم FOB عموما برای محموله‌های کانتینری مورد استفاده قرار می‌گیرد و با انتخاب FOB فروشنده ریسک قابل توجهی را تقبل میکند. معمولاً، فروشنده یک محموله کانتینری به محض ورود کانتینر به بندر، هرگونه کنترل بر روی کانتینر را از دست میدهد. ولی با این که فروشنده کنترل را از دست داده است، او همچنان مسئول بارگیری کانتینر بر روی کشتی است. این نکته فروشنده را در معرض هزینه و ریسک قابل توجهی قرار میدهد.برای مثال، اگر کانتینر در حین حضور در بین سایر کانتینر‌ها صدمه‌ای ببیند، مسئولیت جبران این صدمه بر عهده فروشنده می‌باشد.همچنین در سالیان اخیر شکایات متعددی از طرف فروشندگانی که صورت‌حساب‌هایی غیر منتظره، از جانب اپراتور‌های بندر برای هزینه انبار و بارگیری دریافت کرده‌اند، به گروه تدوین مقررات ICC ارائه شده است.پاسخ این است که فروشنده بر استفاده از اینکوترم FCA تاکید کند. با این حال، فروشنده‌ها معمولاً خواهان اطمینان یافتن از پرداخت به وسیله اعتبارات اسنادی هستند. اعتبار اسنادیهم غالبا نیازمند ارائه یک بارنامه تاریخدار می‌باشد و از آنجایی که فروشنده با اینکوترم FOB درگیر مراحل بارگیری است، شانس بیشتری برای دریافت یک بارنامه تاریخدار دارد و در مقابل، فروشنده‌ای که از اینکوترم FCA استفاده میکند توانایی دریافت بارنامه تاریخدار را ندارد.
ملزومات امنیتی
ملزومات حمل و نقل ایمن باگذر سال‌ها روز به روز پیشرفته‌تر و متداول‌تر می‌شوند. این ملزومات به همراه خود هزینه و ریسک تاخیر را به همراه دارند. اینکوترمز ۲۰۱۰ به مسئولیت این ملزومات امنیتی و هزینه‌های آن‌ها نپرداخته است. اینکوترمز جدید تمرکز بیشتری بر روی این ملزومات امنیتی دارد. در اینکوترم جدید مسئولیت مرتبط به امنیت در دو فرض مورد تاکید قرار گرفته: پروسه ترانزیت کالا به مقصد و تشریفات گمرکی و ترخیص کالا. مسئولیت این امنیت هم بر عهده کسی است که قرارداد حمل کالا را منعقد میکند که بسته به هر ترم این مسئولیتها متفاوتند. راجع به مجوزهای گمرکی و ترخیص هم مسئولیت امنیتی برعهده کسی است که عمل ترخیص را انجام میدهد، این امر در هر ترم متفاوت است.