نقض حقوق بین الملل بشردوستانه و حقوق بشر، جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت ارتکابی در اوکراین از ۲۴ فوریه ۲۰۲۲: خلاصه گزارش فراهم شده توسط هیئت مأموریت کارشناس در چارچوب سازکار مسکو (OSCE)

 

 

نقض حقوق بین الملل بشردوستانه و حقوق بشر، جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت ارتکابی در اوکراین از ۲۴ فوریه ۲۰۲۲: خلاصه گزارش فراهم شده توسط هیئت مأموریت کارشناس در چارچوب سازکار مسکو (OSCE)

نویسندگان:

 Wolfgang Benedek, Veronika Bilkova and Marco Sassòli

مترجم : زهرا خداداد؛ کاندیدای دکترای حقوق بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی

ویراستار : دکتر ستار عزیزی ، عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان

در ۱۳ آوریل ۲۰۲۲، گزارش هیئت مأموریت خود در اوکراین را در جلسه ویژه شورای دائمی سازمان امنیت و همکاری اروپا ارائه کردیم. بر اساس این طرح مشارکت، نوشتار زیر به طور خلاصه، تأسیس و ماموریت، روش‌شناسی و یافته‌های گزارش ۹۴ صفحه‌ای ما را نشان می‌دهد.

تأسیس و مأموریت

در ۳ مارس ۲۰۲۲، اوکراین، با حمایت ۴۵ کشور عضو سازمان امنیت و همکاری اروپا، به بند ۸ سازکار مسکو (برای ملاحظه مقررات آن به اینجا مراجعه کنید) از بعد انسانی سازمان امنیت و همکاری اروپا متوسل شد که دعوت از هیئت مأموریت کارشناسان برای رسیدگی به یکی از ابعاد انسانی مربوط به فعالیت سازمان امنیت و همکاری اروپا که در قلمرو آن دولت روی داده است، مربوط می شود. متمایز از استفاده خصمانه قبلی (در مورد اوکراین) برخلاف موارد قبلی مانند موارد چچن یا بلاروس (اینجا را ببینید)، زمانی که گروهی از کشورهای شرکت کننده مکانیسم را بر خلاف میل دولت که بررسی نموده بود، آغاز کرده بودند، این از لحاظ نظری یک استفاده مشارکتی از مکانیسم بود زیرا دولت مربوطه خود درخواست این مأموریت را داده بود (اگرچه در واقعیت این گزارش عمدتاً به تخلفات توسط یک کشور دیگر، یعنی فدراسیون روسیه مربوط می شود). در ۱۴ مارس ۲۰۲۲، مأموریت کارشناسان توسط اوکراین بر اساس فهرست کارشناسانی که سازمان امنیت و همکاری اروپا برای این منظور در اختیار دارد، متشکل از پروفسور ورونیکا بیلکوا از دانشکده حقوق دانشگاه چارلز پراگ، عضو انیستیتو روابط بین الملل و یکی از اعضای کمیسیون ونیز، پروفسور مارکو ساسولی از دانشگاه ژنو، که همچنین دانشیار دانشگاه کبک مونترال است و پروفسور ولفگانگ بندیک، عضو موسسه حقوق بین‌الملل و روابط بین‌الملل و همچنین مرکز آموزش و تحقیقات اروپایی حقوق بشر و دموکراسی دانشگاه گراتس است که توسط همکارانش به عنوان رئیس هیئت انتخاب شد.

مأموریت جامع ما به شرح زیر تعریف شد:

حقایق و اوضاع و احوال ربوط به نقض احتمالی تعهدات سازمان امنیت و همکاری اروپا و نقض و سوء استفاده از مقررات حقوق بین الملل بشر و حقوق بین‌الملل بشردوستانه را مشخص کنید.

حقایق و اوضاع و احوال مربوط به احتمال ارتکاب جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت، از جمله حملات عمدی و بدون تمایز علیه غیرنظامیان و زیرساخت های غیرنظامی را جهت جمع آوری، ضبط و تجزیه و تحلیل این اطلاعات با هدف ارائه آن به سازکارهای پاسخگویی مربوطه، و همچنین دادگاه ها و مراجع ملی، منطقه ای یا بین المللی که صلاحیت دارند یا ممکن است در آینده داشته باشند را مشخص کنید.

همانطور که در بند ۶ مکانیسم مسکو پیش بینی شده بود، گزارش باید به مدت سه هفته، یعنی تا ۵ آوریل ۲۰۲۲ تکمیل شود.

روش شناسی

هیئت کارشناسان وقایعی را بررسی کرد که در ظرف زمانی ۲۴ فوریه تا اول آوریل ۲۰۲۲ روی دادند، زیرا پس از آن گزارش باید نهایی می شد، به این معنی که در لحظه تکمیل این گزارش، جنگ متأسفانه همچنان ادامه داشت و تحولات جدید به اندازه پویایی جریان اطلاعات آشکار شد. به ویژه، این مأموریت به اتهاماتی اشاره کرد که پس از پایان رسمی تحقیقات در مورد اعدام های اجمالی تعداد زیادی از غیرنظامیان در جریان اشغال روستاهای مجاور کیف، به ویژه بوچا توسط روسیه، دریافت شد. عکس‌ها و فیلم‌هایی از غیرنظامیان کشته شده در خیابان‌ها با دستان بسته و گزارش‌هایی درباره یک یا چند گور دسته جمعی وجود دارد. این شواهد حاکی از وقوع جنایت جنگی بزرگ و جنایت علیه بشریت توسط نیروهای روسی است. چنین رویدادی مستحق و مستلزم یک بررسی جدی بین المللی در محل با کارشناسان پزشکی قانونی است که حتی در مدت زمان طولانی ، قادر به انجامش نمی شدند..

در طول دوره تحقیقات ما، گزارش‌های جدیدی از حوادث مرتبط هر روز منتشر می‌شد و خصومت‌های فعال در کل خاک اوکراین رخ می‌داد. سازمان امنیت و همکاری اروپا ، که حمایت لجستیکی و اجرایی تحسین برانگیزی را ارائه کرد، اکیداً توصیه نمود که از اوکراین بازدید نکنید زیرا دسترسی ایمن به مکان های نقض احتمالی امکان پذیر نبود.

علیرغم این محدودیت ها، تیم مأموریت توانسته است به منابع بسیار متنوعی دسترسی پیدا کند که اجازه می دهد تا نظارت خوبی بر وضعیت به طور کلی و موضوعات خاص در دست بررسی داشته باشد. این امر تا حدی به دلیل همکاری اوکراین به عنوان کشور دعوت کننده امکان پذیر شده است، گرچه با وجود جنگ جاری با محدودیت مواجه شد.

هیئت اعزامی به ویژه از عدم برقراری تماس با ارتش اوکراین ، که برای ارزیابی برخی موارد نقض مقررات حقوق بین الملل بشردوستانه در جریان مخاصمه، از جمله توسط فدراسیون روسیه، که از اهمیت بالایی برخوردار بود، متاسف است.

دفتر نهادهای دموکراتیک و حقوق بشر سازمان امنیت و همکاری اروپا (ODIHR) مسیری را باز کرد که از طریق آن اطلاعات مربوطه می توانست به اشتراک گذاشته شود. علاوه بر این، این تیم مأموریت با تعداد زیادی از مراجع تماس در سازمان های بین المللی با آگاهی در مورد چنین وضعیتی، به ویژه، مأموریت نظارت بر حقوق بشر سازمان ملل متحد در اوکراین، تماس گرفت. همچنین اطلاعات ارزشمندی از سازمان‌های غیردولتی تخصصی مانند پلتفرم بررسی جنایات جنگی در اوکراین، متشکل از بیش از ۲۰ سازمان غیردولتی و همچنین از چندین سازمان غیردولتی تحقیقاتی بین‌المللی تخصصی و حتی از تحقیقات دانشگاهی خاص و افراد مجرب، روزنامه‌نگاران و قربانیانی که دانش خاصی در این مورد دارند، دریافت نمود.

این تیم مأموریت همچنین درخواستی را به نمایندگی دائم روسیه در سازمان امنیت و همکاری اروپا ارسال کرد و خواهان حمایت آن دولت از هیئت ماموریت با ارائه اطلاعات لازم شد که این درخواست پذیرفته نشد. با وجود این عدم همکاری، هیئت کارشناسان تمام تلاش خود را به کار گرفت تا مواضع روسیه را نیز در نظر بگیرد.

به عنوان منابع تعهدات، هیئت مأموریت تعهدات متعدد مربوط به سازمان امنیت و همکاری اروپا و همچنین قواعد و مقررات مربوط به حقوق بین‌الملل بشردوستانه (IHL) و حقوق بشر (IHRL) را در نظر گرفت. قانون قابل اعمال در بخش های مربوطه گزارش معرفی شده است. علاوه بر حقوق بشردوستانه و حقوق بشر، چارچوب قانونی در مورد جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت نیز در موقعیت های درگیری مسلحانه بین المللی اعمال می شود. هنجارهای قانونی در مورد این جنایات، مسئولیت کیفری فردی برای اشخاصی که در جریان درگیری مسلحانه مرتکب جنایات می شوند، مقرر می دارد.

ارزیابی تخلفات ادعایی حقوق بین الملل بشردوستانه و حقوق بین الملل بشر بر اساس حقایق بررسی شده را می توان در فصل های چهارم و پنجم گزارش ما یافت.

حقوق بین الملل بشردوستانه (IHL)

دشواری های متمایز کردن jus in bello «حقوق حاکم بر جنگ» از jus ad bellum «حقوق توسل به زور»

با توجه به بحث‌های عمومی جاری در مورد حقوق بین‌الملل بشردوستانه در اوکراین و برای درک صحیح یافته‌های گزارش، یک نکته در مورد اختلاط دائمی jus ad bellum(حقوق ناظر به اینکه جنگ در چه زمانی شروع شده، ممنوعیت از جمله، تجاوز) و jus in bello (حقوق حاکم بر اداره جنگ) ضروری است. حقوق بین الملل بشردوستانه بخشی از jus in bello است. این حقوق باید کاملاً جدا و متمایز از jus ad bellum محفوظ باشد. حقوق بین الملل بشردوستانه برای هر دو متخاصم یکسان اعمال می شود. پذیرش این امر به ویژه در اوکراین دشوار است، جایی که روسیه متجاوز است و بنابراین مسئول تمام رنج های انسانی در این درگیری است. با این حال، برای اثربخشی حقوق بین الملل بشردوستانه بسیار مهم است، زیرا در هر درگیری مسلحانه، هر یک از طرفین ادعای برحق بودن دارد و با این وجود قربانیان هر دو طرف مستحق حمایت یکسان هستند.

نتیجه گیری کلی هیئت ماموریت در مورد مسائل حقوق بین الملل بشردوستانه

نتیجه گیری کلی هیئت مأموریت این بود که در طول دوره مورد بررسی، نقض هایی از هر دو طرف اوکراینی و روسی رخ داده است. در بسیاری از موارد، هر دو طرف به حقوق بین‌الملل بشردوستانه احترام گذاشتند و تعهد خود را به اجرای تعهدات خود در چارچوب حقوق بین‌الملل بشردوستانه به طور علنی ابراز کردند.

با این حال، نقض های ارتکاب یافته توسط فدراسیون روسیه در مقیاس و ماهیت بسیار بزرگتر است. به دلیل محدودیت زمانی و وسایلی که در اختیار هیئت مأموریت بود، هیئت مأموریت قادر به ارزیابی دقیق بیشتر ادعاهای نقض حقوق بشردوستانه در مورد حوادث خاص نبود. با این وجود، هیئت مأموریت مصداق های بارزی از نقض حقوق بین‌الملل بشردوستانه توسط نیروهای روسی در مورد بسیاری از موضوعات مورد بررسی و برخی از نقض‌های مرتکب شده توسط اوکراین یافت.

اقدامات و روش های جنگی

بر اساس حقوق بین الملل بشردوستانه، ارزیابی این که آیا قوانین تنظیم کننده اقدامات و روش های جنگی نقض شده است یا خیر، بر اساس نتایج به دست آمده، به عنوان مثال، این که چه چیزی تخریب شده یا چه کسی کشته یا مجروح شده است، نیست؛ بلکه بر اساس این که چه چیزی و چه کسی هدف قرار گرفته است، ارزیابی می شود. هدف قرار دادن غیرنظامیان یا اموال غیرنظامی نقض حقوق بین الملل بشردوستانه و یک جنایت جنگی است.

این هیئت مأموریت شواهدی یافت که نشان می‌دهد غیرنظامیان تنها در موارد محدودی مورد هدف قرار گرفته‌اند، از جمله مواردی که غیرنظامیان به‌صورت انفرادی، خارج از ساختمانها مورد اصابت گلوله قرار می‌گیرند، یا به صورت خودسرانه در زمان کنترل نیروهای روسی اعدام می‌شوند. فراتر از آن، نمی توان تصور کرد که این همه غیرنظامی کشته و مجروح شده باشند، و این همه اهداف غیرنظامی – از جمله خانه ها، بیمارستان ها، اموال فرهنگی، مدارس، ساختمان های مسکونی چند طبقه، ساختمان های اداری، ندامتگاه ها، ایستگاه های پلیس، ایستگاه های آب و سیستم های برق – اگر روسیه به تعهدات خود در زمینه حقوق بین الملل بشردوستانه از نظر تمایز، تناسب و اقدامات احتیاطی در انجام خصومت ها در اوکراین احترام می گذاشت، آسیب دیده یا از بین می رفت. به ویژه این اتفاقات ناگوار در اماکنی روی داده که از صحنه جنگ بسیار فاصله داشته اند. حتی در مواردی که هر دو طرف مایل به اقدامات جنگی نبودند، مانند انجام محاصره ماریوپل، نمونه‌هایی از نقض آشکار، مانند تخریب تئاتر ماریوپل و زایشگاه ماریوپل را یافتیم.

استفاده از سلاح های انفجاری با اثر منطقه ای گسترده در جنگ شهری

بر اساس حقوق بین‌الملل بشردوستانه، حتی زمانی که استفاده از سلاحی به خودی خود ممنوع نیست (مانند سلاح های خوشه‌ای برای روسیه و اوکراین، که طرف‌ کنوانسیون اسلو مبنی بر ممنوعیت آنها نیستند)، استفاده از آن باید با اصول تفکیک، تناسب و اقدامات احتیاطی در حمله مطابقت داشته باشد. هیئت مأموریت تشخیص داد که حتی اگر اهداف خاصی، به طور فرضی، اهداف نظامی و جنگی باشند، استفاده بلامنازع از سلاح های خوشه‌ای، سلاح های با شعاع انفجار زیاد – مانند بمب‌ها یا موشک‌های بزرگ، موشک‌های هدایت‌نشده، توپخانه و خمپاره‌ها، کاملاً غیرقابل قبول است. سامانه‌های موشکی پرتاب چندگانه (MLRS) و بمب‌های گنگ آزاد شده از هواپیماها- و استفاده ادعایی از سلاح‌های آتش‌زا، فسفر سفید، و بمب‌های ترموباریک یا خلاء، در مناطق پرجمعیت، در هرمورد تنها گزینه ممکن برای فرمانده روسی بوده، به ویژه با توجه به گستردگی تسلیحاتی که روسیه در اختیار دارد، کاملا غیرقابل قبول است. بنابراین، هیئت ماموریت به این نتیجه رسید که روسیه تمام اقدامات پیشگیرانه ممکن را، آنطور که باید طبق حقوق بین الملل بشردوستانه انجام می داد، انجام نداده است.

کمیته بین‌المللی صلیب سرخ کارزاری را رهبری می‌کند که هدف آن تعهد سیاسی دولت‌ها مبنی بر عدم استفاده از سلاح‌های انفجاری در مناطق پرجمعیت است، مگر اینکه اقدامات کاهنده کافی برای محدود کردن اثرات منطقه گسترده و متعاقب آن کاهش خطر آسیب به غیرنظامیان انجام دهند. بسیاری از کشورها حداقل قبل از ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ با تعهدات قانونی جدید در این زمینه مخالف بودند. ما امیدواریم که واکنش فعلی آنها به اقدامات روسیه در اوکراین نشان دهنده تغییر در نگرش آنها باشد.

بیمارستان ها و آمبولانس ها

این هیات مأموریت، به اموال مورد حمایت خاص مانند واحدهای پزشکی و حمل و نقل، نیروگاه های هسته ای، میراث فرهنگی و مدارس قابل بحث، توجه ویژه ای مبذول داشت..

اگر از بیمارستان مثال بزنیم، طبق گزارش های معتبر مختلف، بین ۵۲ تا ۷۴ بیمارستان و آمبولانس در ماه اول درگیری تخریب شده یا آسیب دیده اند. حتی با فرض اینکه برخی از حملات علیه تاسیساتی انجام شده اند که در ارتکاب اقدامات زیانبار به دشمن دخیل بوده اند و یا در نتیجه جمله به اهداف قانونی به صورت جانبی به آنها آسیب وارد شده است ، این امر نمی‌تواند تعداد زیاد تأسیسات آسیب‌دیده را توضیح دهد. علاوه بر این، تنها در یک مورد، روسیه به طور مبهم ادعا کرده است که اخطار تجویز شده از طریق حقوق بین الملل بشردوستانه را داده است – اما بدون محدودیت زمانی و بدون هیچ اشاره به اینکه برای حفاظت از اموال مورد حمایت خاص، چه کاری انجام داده است. بنابراین در هیچ یک از موارد، حمایت خاص از بین نرفت. هدایت عمدی حملات علیه بیمارستان ها و مکان هایی که بیماران و مجروحان در آنجا جمع آوری می شوند، جنایت جنگی است، مشروط بر اینکه به اهداف نظامی تبدیل نشده باشند.

حقوق اشغال

کاربرد حقوق بین الملل بشردوستانه، اشغال نظامی در طول مرحله تهاجم بحث برانگیز است. هیئت ماموریت یک مفهوم کاربردی از اشغال را به کار برد. براساس این رویکرد، برخی از مقررات حقوق بین الملل بشردوستانه مربوط به اشغال نظامی، به محض آنکه روسیه بر برخی از مناطق کنترل پیدا کرد، به تدریج اعمال آنها شروع شد.

با توجه به درجه کنترل روسیه، به محض آنکه انجام اعمال ممنوعه، عملاً امکان پذیر باشد، انجام تعهدات سلبی فعلیت میابد (مثلا در مواردی که فردی از این تعهدات سلبی، منتفع می شود، به دست آنها بیفتد) اعمال می شود، در حالی که تعهدات ایجابی برای ارائه و ضمانت فقط در مرحله بعدی اعمال می شود که سطح کنترل بیشتری به دست آید. چنین رویکردی واقعیت های سیال و پویای جنگ مدرن و فقدان خط مقدم مشخص را به تصویر می کشد. این امر به هیئت مأموریت اجازه داد که حقوق بین الملل بشردوستانه اشغال نظامی را در مورد تمام سوء استفاده های نیروهای روسی در مورد غیرنظامیان اوکراینی که حتی به طور موقت تحت کنترل نیروهای روسی بودند، اعمال کند. این مأموریت به این نتیجه رسید که بسیاری از رفتارهای نیروهای روسیه در بخش‌هایی از اوکراین که قبل و بعد از ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ آن را اشغال کرده بود، از جمله از طریق نیروهای نیابتی خود – جمهوری‌های خودخوانده دونتسک و لوهانسک – قواعد خاص حقوق بشردوستانه که باید از سوی نیروهای اشغالگر رعایت شود، را نقض میکرد.

اسرای جنگی

اطلاعات بسیار محدودی در رابطه با اسیران جنگی (اسرا) که توسط هر دو طرف درگیری نگهداری می شدند در دسترس هیئت ماموریت بود. این هیئت مأموریت از تعداد اندک اسرای جنگی که توسط هر دو طرف به رسمیت شناخته شده بود شگفت زده شد و ابراز تأسف کرد که این اسرا هنوز از بازدیدهای کمیته بین المللی صلیب سرخ که در کنوانسیون سوم ژنو مقرر شده است، بهره نمی برند. برخی از تخلفات و مشکلات نیز در مورد اقدامات اوکراین در مورد رفتار با اسرا شناسایی شد. این مأموریت به‌ویژه نگران این واقعیت بود که اسرای جنگی اسیر شده اساساً جنایتکار محسوب می‌شدند و با آنها به گونه‌ای رفتار می‌شد که با کنوانسیون سوم ژنو سازگاری نداشت.

جنایات جنگی

برخلاف تصوری که رسانه‌ها، سازمان‌های غیردولتی و نمایندگان دولت هادر بحث‌های عمومی جاری دارند، دولت‌ها نمی‌توانند مرتکب جنایات جنگی شوند. دولتها مرتکب نقض حقوق بین الملل بشردوستانه می شوند. انسان ها مرتکب جنایات جنگی می شوند. جنایت جنگی تنها در صورتی قابل احراز است که بتوان یک مجرم را مشخص کرد که با آگاهی و نیت لازم یا در صورت مسئولیت فرماندهی اقدام کرده است. ثانیاً، در مورد مسئولیت فرمانده این که فردی فرمانده مرتکبان جنایت بوده کافی نیست. هیئت مأموریت قادر به تعیین چنین مجرمین یا افرادی که شرایط لازم برای مسئولیت فرماندهی را دارند، نبود. گزارش ما حاوی یافته‌هایی در مورد نقض حقوق بین‌الملل بشردوستانه توسط روسیه و اوکراین است و تنها به این امر اشاره دارد که در صورت شناسایی افراد مسئول، کدام تخلفات جنایت جنگی محسوب می‌شوند.

حقوق بین الملل بشر (IHRL)

ملاحظات مقدماتی در مورد رویکرد و دامنه کاربرد حقوق بین الملل بشر

هیئت مأموریت یک رویکرد جامع و کل نگر برای حقوق بین الملل بشر اتخاذ کرد. بنابراین این گزارش به هیچ رسته خاصی از حقوق بشر محدود نمی شود، بلکه طیف وسیعی از حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و دیگر موارد را در بر می گیرد. این هیئت مأموریت معتقد است که تنها چنین رویکرد جامعی واقعاً امکان درک تأثیر کامل درگیری در اوکراین بر برخورداری از حقوق بشر و زندگی مردم را فراهم می کند.

در مورد دامنه کاربرد حقوق بین الملل بشر، اکنون تا حد زیادی پذیرفته شده است که حقوق بشر در زمان درگیری های مسلحانه همچنان اعمال می شود و ممکن است برخی از ضمانت های اساسی آنها هرگز تعلیق نشود. با این حال، تا حد زیادی پذیرفته شده است که در زمان درگیری های مسلحانه، استانداردهای حقوق بشر باید در پرتو حقوق خاص (lex specialis ) قابل اجرا، یعنی حقوق بین الملل بشردوستانه تفسیر شوند. بنابراین، اقداماتی مانند کشتن رزمنده دشمن یا، حتی، کشتار غیرنظامیان در هنگام هدف قرار دادن یک هدف نظامی، تا جایی که این اقدامات بر اساس حقوق بین‌الملل بشردوستانه قانونی باشد، در بیشتر موارد با حقوق بین‌الملل بشر نیز سازگار است. در عین حال، هیئت با دیدگاه بیان شده توسط کمیسیونر عالی سازمان ملل متحد برای حقوق بشر (OHCHR ) که “هرچه کنترل بر افراد یا قلمرو موثرتر باشد، قواعد حقوق بشر بیشتر چارچوب مرجع مناسب را تشکیل می دهد” موافق است. هیئت مأموریت همچنین باید به انحراف گسترده ای که اوکراین در روزهای ابتدایی درگیری ارائه کرده بود، توجه می کرد. اوکراین اجرای اکثر مفاد میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و همچنین صلاحیت محدود اعمال شده در مناطق غیر اشغالی مناطق اوکراین توسط فدراسیون روسیه را به حالت تعلیق درآورد.

نتیجه گیری اساسی در مورد نقض و سوء استفاده های ادعایی از مقررات حقوق بین الملل بشر

هیئت مأموریت در موقعیتی نبود که تمام حوادث گزارش شده را که ممکن است شامل نقض (توسط دولت ها) یا سوء استفاده (توسط بازیگران غیردولتی) از حقوق بین الملل بشر باشد، تأیید کند. با این حال، بر اساس تجزیه و تحلیل کامل این حوادث گزارش شده، توانست به سه نتیجه اساسی برسد.

اول، هیئت مأموریت شواهد معتبری یافت که نشان می‌دهد نقض حقوق بشر، از جمله نقض برخی از اساسی‌ترین حقوق بشر، در پنج هفته اول جنگ رخ داده است. بیشتر این تخلفات در مناطق تحت کنترل مؤثر روسیه و به ویژه در مناطقی که در درگیری‌های کنونی برای مدت کوتاهتر یا طولانی‌تری تحت کنترل روسیه قرار گرفته‌اند (منطقه خرسون، حومه کیف و غیره) رخ داده است. شواهد موجود این تخلفات را تا حد زیادی به روسیه نسبت می دهد. جدی ترین این نقض ها شامل موارد ذیل است گرچه محدود به این تخلفات نمی باشند: کشتار هدفمند غیرنظامیان، از جمله روزنامه‌نگاران و مدافعان حقوق بشر (نقض حق حیات). بدرفتاری با غیرنظامیان، از جمله تجاوز به زنان و دختران (نقض ممنوعیت شکنجه و سایر رفتارهای غیرانسانی و تحقیرآمیز)؛ یا آدم ربایی، ناپدید شدن اجباری یا اخراج تعداد زیادی از غیرنظامیان (نقض حق آزادی و امنیت). جدیت این تخلفات با انکار آنها و عدم تلاش برای رسیدگی به آنها و به دست عدالت سپردن مسئولان این جرائم.

ثانیاً، هیئت به این نتیجه رسید که تأثیر جنگ بر حقوق بشر فراتر از نقض مستقیم این حقوق بوده است. این جنگ با ایجاد سطح بالایی از تخریب و با اختلال در ارائه خدمات حیاتی مانند مراقبت‌های بهداشتی یا آموزشی، بهره‌مندی کامل از حقوق بشر را برای اوکراینی‌ها بسیار دشوار کرده بود و همچنین این امر را برای اوکراین بسیار سخت کرده بود که به طور مؤثر به تمام حقوق بشر ساکنانش احترام گذاشته، از آنها محافظت نموده و آنها را رعایت نماید. این مأموریت هشدار داد که تعداد افرادی که در نتیجه همه این اختلالات متضرر می شوند یا حتی جان خود را از دست می دهند، احتمالاً به اندازه افراد آسیب دیده از خصومت های فعال خواهد بود.

ثالثاً، هیئت مأموریت ثابت کرد در حالی که درگیری بر تمام ساکنان اوکراین تأثیر گذاشته است، تأثیر خاصی بر افراد متعلق به گروه‌های آسیب‌پذیر داشته است. این گروه‌ها را شامل می شوند، اما باز هم محدود به موارد زیر نیستند: زنانی که انواع مختلفی از خشونت‌های مربوط به جنگ و جنسیت از جمله تجاوز را تجربه کرده‌اند. کودکانی که پیوندهای خانوادگی آنها گسیخته شده است. یا افراد مسن و افراد دارای معلولیت، که غالباً بدون مراقبت و وسایل امرار معاش رها شده و یا تصمیم به ماندن در عرصه جنگ گرفته‌اند. این تیم مأموریت همچنین تأیید کرد که درگیری باعث ایجاد گروه های آسیب پذیر جدید، به ویژه پناهندگان و آوارگان داخلی شده است. نیازها و مشکلاتی که افراد متعلق به همه این گروه های آسیب پذیر با آن مواجه هستند، شایسته توجه ویژه است.

موارد احتمالی جنایت علیه بشریت

کار تحقیق این هیئت مأموریت نه تنها به نقض و سوء استفاده های ادعایی از حقوق بین الملل بشر، بلکه به موارد احتمالی جنایت علیه بشریت نیز مربوط می شود. برخلاف نقض حقوق بشر که از نظر قانونی توسط دولت ها انجام می شود، جنایات علیه بشریت توسط افراد انجام می شود. نقض حقوق بشر، موجد مسئولیت دولت و ارتکاب جنایت علیه بشریت، باعث مسئولیت کیفری خواهد بود. مطابق با تعریف مندرج در ماده ۷ اساسنامه رم دادگاه کیفری بین المللی، جنایات علیه بشریت اعمال خشونت آمیز مانند قتل، شکنجه یا تجاوز جنسی است که هنگامی که در چارچوب یک تهاجم گسترده یا سازمان یافته بر ضد هر جمعیت غیرنظامی و با علم به آن تهاجم ارتکاب می گردد.

با آگاهی از حمله دسته بندی جنایات علیه بشریت و جنایات جنگی کاملاً از هم جدا نیستند. بنابراین یک فرد ممکن است با ارتکاب عملی واحد،مرتکب هر دو نوع جنایت شود.

هیئت مأموریت قادر به نتیجه‌گیری نبود که آیا حملات روسیه به اوکراین به خودی خود می‌تواند به عنوان یک حمله گسترده یا سیستماتیک علیه یک جمعیت غیرنظامی توصیف گردد. با این حال، می توان شواهد معتبری یافت که نشان می‌دهد حداقل برخی از الگوهای اعمال خشونت‌آمیز که بارها در جریان جنگ مستند شده بودند، مانند قتل هدفمند، تجاوز جنسی، ربودن یا اخراج گسترده غیرنظامیان، این شرایط را دارند. اعمال خشونت آمیز از این نوع که به عنوان بخشی از چنین حمله ای و با آگاهی از آن انجام می شود، جنایت علیه بشریت است. مانند جنایات جنگی، هیئت مأموریت در موقعیتی نبود که افراد مشخصی را که می‌توانستند مسئول چنین جنایاتی باشند – به عنوان عاملان مستقیم یا به دلیل مسئولیت فرماندهی، شناسایی کند. این شناسایی وظیفه سایر نهادهای بین المللی یا ملی مانند دادگاه های ملی یا دادگاه کیفری بین المللی خواهد بود.

تضمین پاسخگویی در مورد نقض های حقوق بشردوستانه و حقوق بشر، جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت

در مورد تضمین پاسخگویی در مورد پاسخگویی در مورد نقض های حقوق بشردوستانه و حقوق بشر، جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت، این گزارش بر اصول و تعهدات مرتبط مختلف مندرج در مکانیسم های پاسخگویی در سطوح مختلف از جمله دادگاه های مربوطه تاکید می کند، که برخی از آنها در حال حاضر در حال کار هستند، مانند دیوان کیفری بین المللی، دادگاه یا کمیسیون مستقل بین المللی تحقیق درباره اوکراین که توسط شورای حقوق بشر سازمان ملل تشکیل شده است.

در حالی که یافته‌های این گزارش – تا حدی – به دلیل دوره کوتاه تحقیقات در زمینه یک درگیری مسلحانه در حال انجام، که در آن شواهد جدید دائماً ظاهر می‌شود، لزوماً مقدماتی هستند، آنها می‌توانند تحقیقات عمیق‌تر سایر نهادها را در خصوص مسئولیت‌پذیری قانونی کمک نمایند. این یافته ها همچنین ممکن است به ایجاد پاسخگویی سیاسی کمک کند.

این هیئت ماموریت به چندین ابتکار در حال انجام در مورد جمع آوری و حفظ شواهد در سطوح جهانی، منطقه ای و ملی توسط بازیگران دولتی و خصوصی اشاره می کند، مانند “مانیفست جهانی برای پاسخگویی به دنبال تجاوز روسیه به اوکراین” که توسط چندین دولت تحت رهبری دانمارک برای بررسی جنایات جنگی در اوکراین توسط سازمان های غیردولتی اوکراینی که در بالا ذکر شد، ایجاد شده است. بدیهی است که مسئولیت اصلی با مقامات ملی – در اوکراین و روسیه و در هر کشور دیگری بر اساس اصل صلاحیت جهانی است. در حالی که این هیئت توانست به اولین جمع آوری و تجزیه و تحلیل حقایق کمک کند، تحقیقات دقیق تری، به ویژه در رابطه با ایجاد مسئولیت کیفری فردی برای جنایات جنگی لازم است. این وظیفه دادگاه های ذیصلاح است که می توانند از مجموعه مدارک توسط سازمان های حرفه ای و از ارزیابی الگوها و حوادث خاص توسط مأموریت های تحقیقاتی مانند ما بهره مند شوند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *