چرخش رسانه‌ای را نادیده انگارید ؛ اسرائیل در دیوان بین‌المللی دادگستری شکست خورد![۱]
Assal Rad
مترجم: بهسار شاهانی مقدم
دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران
ویراستار علمی: دکتر کیوان اقبالی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه قوه قضاییه
به گفته یکی از تحلیلگران، حکم دیوان توبیخی ویرانگر در خصوص نحوه نمایش اقدامات اسرائیل در غزه توسط ایالات متحده و گامی کوچک رو به جلو در حمایت حقوق بشر فلسطینی‌ها است.
پس از ماه‌ها مشاهده تخریب و ویرانی آشکار اسرائیل در غزه با حمایت کامل ایالات متحده و ناتوانی آشکار جامعه بین المللی در توقف این کشتار، جامعه بین‌المللی هفته گذشته با نگرانی منتظر حکم دیوان بین المللی دادگستری بود.
به رغم بحث‌ها و چرخش رسانه‌های غربی، حکم دیوان به وضوح محکوم‌کننده عملیات اسرائیل و ایالات متحده آمریکا و گامی کوچک اما ضروری در جهت حفاظت از غیر نظامیان فلسطینی بود.
دعوای آفریقای جنوبی علیه اسرائیل بر محور نسل‌زدایی قرار داشته و در دادخواست ۸۴ صفحه‌ای خود به دیوان بیان می‌دارد:«فعل و ترک فعل‌های اسرائیل که توسط آفریقای جنوبی از آن‌ها شکایت می‌شود، دارای ماهیت نسل‌زدایی بوده؛ زیرا قصد نابودی بخش قابل توجهی از گروه ملی، نژادی و قومی فلسطینی را دارند.»
آفریقای جنوبی برای اثبات ادعاهای خود اظهارات بیان‌شده توسط مقامات اسرائیلی از نخست وزیر و رئیس جمهور گرفته تا وزیران و کارکنان نظامی را که نشان‌دهنده نیت نسل‌زدایی بود، ارائه کرد. در عین حال شواهدی از جنایات جنگی، کشتار جمعی فلسطینی‌ها و غیرنظامیان ، به ویژه زنان و کودکان همچنان در حال افزایش است.
در پاسخ به ادعاهای آفریقای جنوبی، اسرائیل ادعای نسل‌زدایی را رد نمود. پرتوریا را به اقدام به عنوان بازوی حقوقی حماس متهم کرد و خواستار رد این قضیه توسط دیوان شد. پس از رد درخواست‌های بین‌المللی برای آتش‌بس، دولت جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده با کوچک‌شماری طرح دعوای آفریقای جنوبی و بی‌ارزش خواندن آن حمایت سازش ناپذیر خود از اسرائیل را دو چندان کرد. دقیقا به دلیل این بی‌ارزش دانستن دعوای آفریقای جنوبی به دلیل نوعی کوچک‌انگاری که ریشه در استانداردهای دوگانه‌ای که ایالات متحده در رفتار با دوستان و مخالفان خود دارد بسیار آشنا است، تصمیم دیوان تاریخی بوده و پیامدهای مهمی به دنبال دارد. دیوان بین‌المللی دادگستری نه تنها تشخیص داد که صلاحیت رسیدگی به پرونده را داشته و درخواست عدم صلاحیت مطرح‌شده توسط اسرائیل را رد کرد بلکه اکثریت قاطع هیئت ۱۷ نفره قضات، به اسرائیل دستور داد تا فورا شش اقدام موقتی برای جلوگیری از اعمال نسل‌زدایی و از بین رفتن شواهد جنایات جنگی، مجازات تحریک به اقدامات نسل‌زدایی و اطمینان از ارسال کمک‌های مورد نیاز به غیر نظامیان در غزه را صادر کند.
رای دیوان پاسخ کوبنده‌ای ست در خصوص آنچه ایالات متحده از اقدامات اسرائیل در غزه ارائه داده است.
همان گونه که رئیس دیوان، ژان دو نوگو(Joan Donoghue) بیان داشت:«از نگاه دیوان حداقل برخی از فعل و ترک فعل‌های ادعایی آفریقای جنوبی در غزه انجام شده است و به نظر می‌رسد که می‌تواند در چارچوب مفاد کنوانسیون قرار گیرد.»
این بیانیه که از سوی یک قاضی آمریکایی منتشر شده است، در برابر اظهارات مقامات بلندپایه ایالات متحده مانند آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه و جان کربی هماهنگ‌کننده شورای امنیت ملی که هر دو نفر دعوای آفریقای جنوبی را بی‌ارزش دانستند، بسیار قابل تامل است.
به رغم این رد آشکار موضع ایالات متحده و اسرائیل و این واقعیت که اسرائیل اکنون به دلیل نسل‌زدایی محاکمه می شود – که تحول فوق‌العاده مهمی است- رسانه‌های غرب ترجیح دادند که بر تصمیم دیوان در خصوص عدم درخواست آتش‌بس فوری تمرکز کنند. در حالی که انتقاد مدافعان افراد غیر نظامی فلسطینی از دیوان در مورد توقف درخواست آتش‌بس بدون تردید موجه است، همان‌طور که بسیاری از تحلیلگران بیان داشته‌اند، دیوان سازکاری هم برای اجرای آن (آتش‌بس) ندارد.
به این ترتیب، تایید دیوان در خصوص این که اقدامات اسرائیل به طور مشخص نسل‌زدایی است، دول ثالث را متعهد به پای‌بندی به قواعد بین‌المللی در خصوص پیشگیری از نسل‌زدایی می‌کند و به شورای امنیت سازمان ملل متحد برای درخواست و اجرای آتش‌بس فشار بیشتر وارد می‌نماید.
آنچه دیوان خواستار آن شد، جلوگیری از نسل‌زدایی آشکاری است که محور اصلی در دعوای آفریقای جنوبی به شمار می‌رود. این که دیوان درخواست رد دعوا توسط اسرائیل را نپذیرفت و تقریبا به اتفاق آرا خواستار اقدامات گسترده‌ای برای توقف نسل‌زدایی، کمک به غیر نظامیان و پاسخگویی مقامات اسرائیلی شد، محکومیت معنادار اقدامات اسرائیل و موضع ایالات متحده در طول این بحران است. این امر به ویژه با توجه به مصونیتی که اسرائیل به صورت دائمی و با حمایت کامل و دیپلماتیک ایالات متحده به موجب آن عمل کرده، بسیار با اهمیت است. از اکتبر بیش از ۲۶۰۰۰ فلسطینی از جمله بیش از ۱۰۰۰۰ کودک در غزه کشته شده‌اند. ۶۵۰۰۰ مجروح دیگر همچنان از نبود درمان مناسب در بیمارستان‌ها رنج می‌برند؛ بیمارستان‌هایی که به دلیل حملات عمدی اسرائیل ناکارآمد شده‌اند. دو میلیون نفر از خانه‌های خود آواره شده‌اند، سیستم مراقبت‌های بهداشتی به طور کامل از بین رفته و مردم از گرسنگی جان خود را از دست می‌دهند.
پس از ماه‌ها پخش زنده همه این وحشی گری ها ، جهان نیازی به حکم دیوان برای تشخیص رفتار ناعادلانه و غیرانسانی با فلسطینی‌ها ندارد. با این حال، رای دیوان بین‌المللی دادگستری ممکن است دولت بایدن را تحت فشار بیشتری قرار دهد تا به اعتراض بین‌المللی که خواستار پایان بخشیدن به کشتار مستمر در غزه است، توجه کند؛ آنچه محتمل است که به نسل‌زدایی تبدیل شود. جنایتی که بزرگتر از آن علیه بشریت وجود ندارد.[۲]
[۱] https://www.trtworld.com/opinion/ignore-the-media-spin-israel-lost-at-the-international-court-of-justice-16792090
[2] ویراستار ادبی: صادق بشیره(گروه پژوهشی آکادمی بیگدلی)